Szanowni delegaci TSKN na Śląsku Opolskim,

serdecznie witam na naszym dorocznym, najważniejszym spotkaniu TSKN na Śląsku Opolskim. Za nami miesiące, w których odbywały się coroczne zebrania w DFK, w gminach i na szczeblu powiatowym. Dziś spotykamy się tutaj jako delegaci i reprezentujemy najważniejszy organ naszej organizacji. Wśród 150 delegatów mamy w tym roku 54 nowe nazwiska, co mnie cieszy, bo to najlepszy dowód na żywotność mniejszości niemieckiej na Śląsku Opolskim. Ale szczególnie cieszę się, że mogę tu dziś wszystkich Państwa powitać, bo dziś podsumujemy nie tylko miniony rok, ale i całą kadencję 2019-2023. Wybierzemy też nowy Zarząd, nową Komisję Rewizyjną i nowy Sąd Koleżeński. Liczę też na dobrą i otwartą dyskusję, bo mamy o czym rozmawiać, dużo się dzieje i na szczęście nie tylko negatywne rzeczy! Liczę na dobre spotkanie.

Szanowni Państwo, Drodzy Delegaci,
dziś podsumowujemy nie tylko rok 2022, ale także całą kadencję 2019-2023. Był to dla nas wszystkich bardzo burzliwy czas, z wieloma wydarzeniami, które jeszcze 4 lata temu byłyby dla nas wszystkich niewyobrażalne. Mam tu na myśli pandemię koronawirusa, wojnę na Ukrainie, a w naszym przypadku szczególnie dyskryminację mniejszości niemieckiej w Polsce. Były to również lata, kiedy w Polsce odbywał się spis powszechny, który ma miejsce tylko co 10 lat. W tym czasie zmienił się również rząd w Niemczech – można powiedzieć, że zakończyła się era Angeli Merkel.

Tym bardziej jestem wdzięczny wszystkim Państwu, ale przede wszystkim członkom Zarządu TSKN, pracownikom biura, że udało nam się raz po raz reagować na trudności, zgłaszać propozycje zmian, a także wyznaczać nowe impulsy. Chciałbym również podziękować wszystkim, którzy nas w tym wspierali – przede wszystkim rządowi federalnemu Niemiec, polskiemu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, ale także władzom lokalnym. Nie zawsze odnosiliśmy sukcesy – w spisie powszechnym było nas mniej (choć nie mamy jeszcze szczegółowych wyników z podziałem na regiony), a dzieci nadal są dyskryminowane, mimo wszystkich naszych akcji protestacyjnych. Czasem może brakowało nam odwagi, by jeszcze głośniej wyrazić nasze niezadowolenie, a czasem po prostu zaniemówiliśmy i byliśmy zdumieni brakiem reakcji ze strony wielu polskich, niemieckich, a zwłaszcza europejskich instytucji.

Patrząc wstecz na ostatnie cztery lata, możemy również spojrzeć wstecz na wiele udanych wydarzeń:
1. świętowaliśmy 30-lecie TSKN z wieloma działaniami na poziomie regionalnym, a także na poziomie DFK.
2. byliśmy bardzo aktywni w okresie pandemii, z wieloma nowymi projektami i nowymi formatami
3. z powodzeniem wdrożyliśmy projekt “Opolski Senior”, który był wspierany przez fundusze unijne na rzecz seniorów z całego regionu
4. kontynuowaliśmy dotychczasowe i tworzyliśmy nowe projekty kulturalne
5. publikowaliśmy… bo “kto pisze, ten zostaje”.
6. pozostaliśmy obecni w mediach, a także w nowych formatach medialnych
7. nigdy nie zrezygnowaliśmy z walki/protestu przeciwko dyskryminacji
8. pozostaliśmy aktywni w działaniach dla dzieci i młodzieży
9. pozostaliśmy aktywni politycznie i społecznie.
– Doświadczyliśmy i świętowaliśmy nowe rzeczy

Szczegółowe informacje na temat projektów i wydarzeń w 2022 roku można znaleźć w pisemnym raporcie, który otrzymaliście wraz z zaproszeniem.
Wszystko to udało nam się zrealizować dzięki wsparciu finansowemu z różnych źródeł, ale przede wszystkim dzięki naszej aktywności! Razem jesteśmy silni! 

Prowadziliśmy również aktywną kampanię w spisie powszechnym w 2021 r. i chociaż nie znamy jeszcze wyników regionalnych, znamy wyniki ogólnopolskie. Według spisu ubyło nas ok. 15 tys. osób – 132,5 tys. osób wskazało język niemiecki jako swoją pierwszą lub drugą narodowość (w 2011 r. było to ponad 147 tys. osób). Jednocześnie jednak gwałtownie wzrosła liczba osób, które zadeklarowały, że w jakiejś formie posługują się w domu językiem niemieckim (199 tys. w 2011 r., 96 tys.). To najdobitniej pokazuje, jak daleko polski rząd odbiega od oczekiwań obywateli. Ludzie zdają sobie sprawę z tego, jak ważna jest znajomość języków obcych! My zdajemy sobie z tego sprawę tym bardziej, że dla nas język jest bezpośrednim łącznikiem z niemiecką kulturą, z naszymi tradycjami, z naszą historią, a więc jest tak ważny dla przekazywania niemiecko-śląskiej tożsamości. To przekazywanie tożsamości kolejnym pokoleniom jest ważne nie tylko dla nas, niemieckich Ślązaków, ale dla całego regionu. Czym byłby ten region bez jego śląskiego komponentu? Czym byłby region bez języka i kultury niemieckiej? Ilu przedsiębiorców trafiłoby wtedy do nas w regionie? Czym byłby region bez nas i naszej działalności? Udowodniliśmy, że wzbogacamy ten region naszą kulturą, naszym językiem, pokazaliśmy, że prawdziwym bogactwem jest DIALOG! Jesteśmy prawdziwym regionem dialogu! Ale aby ten dialog trwał i przyczyniał się do dobra i rozwoju tego regionu, jesteśmy potrzebni! Potrzebuje nas, niemieckich Ślązaków, potrzebuje naszej tradycji, naszego języka (tak, nawet języka śląskiego), potrzebuje naszej kultury i tożsamości!

Dlatego jestem również wdzięczny wielu burmistrzom, którzy zrozumieli, kiedy nadszedł “czas próby”, a dostęp dzieci do języka został utrudniony i dodali lekcje niemieckiego do szkół w swoich gminach. Jestem również wdzięczny gminom Walce i Jemielnica, gdzie powstały nawet szkoły i klasy z lekcjami w dwóch językach! Powinno to być również przykładem dla innych, ponieważ pokazali, że jest to możliwe! Jest to również dobry cel na nadchodzącą kampanię wyborczą. Jestem wdzięczny wszystkim stowarzyszeniom wspieranym przez członków mniejszości niemieckiej, którzy prowadzą przedszkola i szkoły z nauczaniem w dwóch językach. W ostatnich latach udało nam się również wzmocnić te instytucje poprzez dalsze działania budowlane (prace remontowe w Gosławicach, prace remontowe i rozbudowa w Opolu-Malinie, przejęcie i remont przedszkola w Chrząstowicach). Jest to również droga, którą chcemy kontynuować, ponieważ jest to przyszłość. Aby pozostać regionem dialogu, musimy zacząć od dialogu z najmłodszymi dziećmi.

Jestem również wdzięczny naszemu posłowi Ryszardowi Galla za to, że nigdy nie zrezygnował z walki o położenie kresu dyskryminacji! Tutaj również potrzebujemy woli DIALOGU. Niestety nie widzimy jej po stronie rządowej. Niemniej jednak nie możemy się poddawać! Bo my, niemieccy Ślązacy, nigdy się nie poddajemy, tak jak nasi przodkowie nie poddawali się nawet w trudnych czasach, gdy język był zakazany. Znamy wartość naszej kultury i tradycji, a teraz musimy przekazać ten skarb, nasz Heimat, następnym pokoleniom. Jestem też wdzięczny, że mamy młodych ludzi, którzy to rozumieją i że mamy tak aktywną organizację młodzieżową, jaką jest Związek Młodzieży Mniejszości Niemieckiej. Ale musimy również nadal wspierać i wzmacniać młodzież, ponieważ nic nie jest oczywiste dzisiaj i nic nie jest na wieczność. Pozostanie aktywnym i działanie w nowoczesny sposób musi pozostać naszym mottem, ponieważ tylko w ten sposób będziemy nadal odnosić sukcesy.
Na koniec chciałbym podziękować wszystkim naszym sympatykom. Dziękuję duszpasterstwu diecezji opolskiej za opiekę nad duszpasterstwem niemieckim w regionie.

W szczególności dziękuję wszystkim członkom TSKN, ale szczególnie dziś ustępującym członkom Zarządu Wojewódzkiego, Komisji Rewizyjnej i Komisji Rozjemczej. Dziękuję wszystkim ustępującym, ale i już nowym członkom zarządów DFK, zarządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Wasza praca jest wolontariatem, a tak wiele robicie dla nas, dla naszego regionu, dla przyszłości naszych dzieci! Bez tej pracy nie byłoby regionu różnorodnego kulturowo i wzajemnie się wzbogacającego! Opolszczyzna jest i pozostanie regionem dialogu.
Dziękuję za uwagę
Rafał Bartek

Zakrzów, 3 czerwca 2023 r.