Szanowni Państwo, drodzy Członkowie i Sympatycy Mniejszości Niemieckiej w Polsce,

spoglądamy wstecz na wiele udanych wydarzeń, rocznic i projektów w 2022 r., które w wielu dziedzinach przyczyniły się do kultywowania i rozwoju naszej niemieckiej kultury, języka i tożsamości. Dzięki Waszej szerokiej aktywności zrealizowano setki projektów w wielu domach spotkań, wydano dziesiątki publikacji. Zamykamy rok pełen ważnych wydarzeń. Wśród nich był VII Festiwal Kultury, dzięki któremu po raz kolejny mogliśmy zaprezentować szeroką ofertę kulturalną, a zarazem bogactwo mniejszości niemieckiej we wrocławskiej Hali Stulecia. Kolejnym wydarzeniem w 2022 r. było z pewnością otwarcie Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczego Niemców w Polsce, mieszczącego się w Opolu. Dzięki temu nowoczesnemu obiektowi istnieje możliwość poznania z bliska historii i teraźniejszości Niemców w Polsce. Jednocześnie jest to miejsce spotkań, które każdy powinien odwiedzić przynajmniej raz w 2023 r.

Niestety, rok 2022 był również naznaczony negatywnymi wydarzeniami. Okrutna wojna napastnicza Rosji, pandemia, ale także ograniczenie nauczania języka niemieckiego dla dzieci mniejszości niemieckiej stawiają naszą przyszłość pod znakiem zapytania.

1 września 2022 r. weszło w życie rozporządzenie polskiego ministra edukacji i nauki, w wyniku którego liczba godzin nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości została zmniejszona z trzech do zaledwie jednej godziny tygodniowo. Mimo wielkiego niepokoju władze VdG są niestrudzone w swoich staraniach, aby rząd RP zaprzestał dyskryminowania mniejszości niemieckiej. Ta haniebna dyskryminacja jest częścią polityki, w którą nie powinny być angażowane dzieci i której nigdy nie wolno akceptować. Język niemiecki to nie tylko zachowanie dziedzictwa, lecz przede wszystkim związana z nim przyszłość. Dlatego nadal będziemy walczyć o równe traktowanie dzieci mniejszości niemieckiej. Jednocześnie jednak chciałbym zwrócić uwagę na działania na rzecz dalszego rozwoju niemieckiego systemu edukacji, jak również na różne formy upowszechniania i używania języka, takie jak projekt Lernraum.pl, kursy sobotnie, niemieckie szkółki piłkarskie Miro, obozy językowe, jak również wiele innych działań.

U progu Nowego Roku proszę wszystkich o poczucie szczególnej odpowiedzialności za nasze dziedzictwo kulturowe i językowe, które zostało nam przekazane przez naszych przodków. Jesteśmy dumni z kilkuset domów spotkań rozsianych od Śląska po Mazury, bowiem spotkania ludzi związanych z niemiecką kulturą, językiem i historią to najważniejsza forma życia wspólnotowego dla dziesiątek tysięcy naszych członków, a także sympatyków. To tam realizowane są projekty lokalne i ogólnopolskie, tam obchodzimy rocznice, tam poznajemy własną historię poprzez wykłady i warsztaty, tam też wprowadzamy dzieci w niemieckojęzyczny krąg kulturowy.

Należy również podkreślić, że nasze różnorodne działania są widoczne i doceniane z zewnątrz. Dlatego wielkim sukcesem jest udostępnienie przez Bundestag dodatkowych środków dla mniejszości niemieckiej w Polsce w szczególności na rok 2023. Jeśli chodzi o tę dotację w wysokości 5 mln euro, chciałbym poinformować, że finansowanie będzie dotyczyło wyłącznie projektów językowych. W tym kontekście już teraz proszę Was o jeszcze większe rozwinięcie i zaplanowanie Waszych obecnych działań w dziedzinie języka. Nadchodzący rok będzie więc kolejnym rokiem pełnym wyzwań, z których nie najmniejszym będą wybory parlamentarne. Jestem jednak mocno przekonany, że sprostamy tym zadaniom jako społeczność z ponad 30-letnią udaną działalnością.

Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych, któremu mam zaszczyt przewodniczyć od końca maja jako następca Bernarda Gaidy, pozostaje ważnym partnerem instytucji finansujących i ważnym przedstawicielem Niemców w Polsce. Dobra reprezentacja mniejszości niemieckiej nie jest jednak zadaniem tylko dla VdG, lecz jest również oczekiwana przez naszych członków w różnych regionach. Widoczna aktywność mniejszości niemieckiej w postaci działań kulturalnych i językowych to przede wszystkim zasługa Waszych dotychczasowych osiągnięć. Pragnę również wyrazić wdzięczność osobom, które przez wiele lat dobrowolnie pracowały na rzecz MN i nadal to czynią. W tym miejscu chciałbym zapewnić, że VdG jest zawsze do Państwa dyspozycji w razie jakichkolwiek pytań.

W podziękowaniu i docenieniu wszystkich Państwa wysiłków, w imieniu Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce oraz wszystkich pracowników, życzę Państwu w Nowym Roku dobrego zdrowia, sił, wytrwałości, ale przede wszystkim wiele radości z pracy na rzecz Niemców żyjących w Polsce. Życzę wszystkiego najlepszego i mam nadzieję na dalszą dobrą współpracę.

Rafał Bartek

Przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce