Szanowni delegaci TSKN na Śląsku Opolskim,

po dwóch latach, które upłynęły w cieniu pandemii, spotykamy się w czasie, gdy świat, Europa i my, członkowie Mniejszości Niemieckiej, stoimy w obliczu zupełnie nowych kryzysów i wyzwań. Po pierwsze, wojna na Ukrainie trwa od 24 lutego bieżącego roku. Nie sądzę, aby ktokolwiek z nas mógł sobie wyobrazić, że w XXI wieku w Europie może dojść do konwencjonalnej, niszczycielskiej wojny. Ta wojna i jej konsekwencje stawiają nowe wyzwania przed całym społeczeństwem w Polsce. Dotyczą one także nas i naszej wspólnoty, bo my także pomagamy Ukrainie, pomagamy uchodźcom, angażujemy się w różne akcje pomocowe, za co serdecznie dziękuję.

Nasza wspólnota stanęła jednak także przed innym wyzwaniem. Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 4 lutego 2022 roku wprowadzono oficjalnie bezpośrednią dyskryminację mniejszości niemieckiej w Polsce.

Ale zanim przejdę do tych wydarzeń, chciałbym podziękować wszystkim członkom Towarzystwa, ale także pracownikom biura, za to, co zrobili w minionym roku! A jeśli przyjrzeliście się sprawozdaniu, zauważyliście, że to nie jest mała ilość zadań, którą udało nam się zrealizować.  W czasie, gdy spotkania bezpośrednie były możliwe tylko w ograniczonym zakresie, przeszliśmy na spotkania online, podobnie jak w 2020 r. Tak więc z pewnością wykorzystaliśmy trudny okres pandemii, aby się czegoś nauczyć.

Otrzymaliście sprawozdanie za rok 2021 wraz z dokumentami, a za mną, w tle możecie zobaczyć zdjęcia z ubiegłorocznych wydarzeń. Dlatego celowo nie będę wchodził w dalsze szczegóły. Chciałbym jednak zwrócić waszą uwagę na kilka spraw:

• Udało nam się zamknąć rok 2021 bardzo dobrym wynikiem finansowym, bo gdyby odjąć koszty amortyzacji, mielibyśmy PLUS! Chciałbym za to podziękować całemu mojemu zespołowi w biurze TSKN, a szczególnie głównemu księgowemu Andrzejowi Klamie.
• Ponownie zrealizowaliśmy o wiele więcej projektów niż w 2020 r. Świadczy to o tym, że mimo pandemii pozostaliśmy aktywni.
• W DFK ponownie zrealizowano więcej projektów. W niektórych miejscach udało się również nadrobić zaległości w obchodach rocznicowych, za co serdecznie dziękuję.

Pozwólcie, że Wam, jako przedstawicielom DFK podziękuję za tak liczne spotkania w DFK, w gminach i w powiatach oraz za podsumowanie roku 2021. To była nasza wielka troska w Zarządzie Wojewódzkim, w naszej siedzibie – jak przetrwamy jako społeczeństwo czas “biernego bycia”. Z licznych protokołów, które dotarły do nas w ciągu ostatnich kilku tygodni, wynika jednak, że jesteśmy organizacją bardzo żywą, ale też bardzo demokratyczną i uporządkowaną. Każde doroczne spotkanie jest przecież wkładem w umacnianie społeczeństwa obywatelskiego tego regionu. Potrzebujemy tej siły bardziej niż kiedykolwiek, ponieważ wraz z ograniczeniem liczby języka mniejszości w szkołach nadchodzą bardzo trudne czasy. Oczywiście możemy liczyć na wsparcie strony niemieckiej, oczywiście możemy liczyć na wsparcie naszych regionalnych partnerów politycznych, ale to nie zmienia faktu, że jesteśmy dyskryminowani przez państwo polskie! Zmniejszenie liczby 2 godzin lekcji języka niemieckiego w szkołach od 1 września 2022 r. oznacza, że 2/3 godzin zostanie odebranych dzieciom! W wyniku cięć pracę straci 2/3 nauczycieli języka niemieckiego w Polsce. Już wcześniej byliśmy pokrzywdzeni przez jakość nauczania i reinterpretację przepisów dotyczących siódmej i ósmej klasy szkoły podstawowej. Jeśli chodzi o nauczanie języków mniejszości, już wcześniej byliśmy daleko od tego, co oferowano w innych krajach europejskich i do czego zobowiązała się prawnie także Polska. Ale chodzi też o to, że nasze dzieci są teraz stygmatyzowane, ponieważ dzieci z innych mniejszości nadal mają 3 lekcje, a tylko dzieci mniejszości niemieckiej będą mieć od nowego roku szkolnego tylko 1 lekcję.

Zrobiliśmy wiele rzeczy, aby się przed tym bronić. Pisaliśmy listy, składaliśmy skargi, organizowaliśmy spotkania, zbieraliśmy podpisy, a w końcu złożyliśmy też skargę w Komisji Europejskiej na Polskę, na kraj, w którym żyjemy i którego jesteśmy lojalnymi obywatelami. Jesteśmy pewni, że wygramy, ponieważ dyskryminacja jest tak oczywista, że w pewnym momencie musi zostać cofnięta. Pozostaje jednak pytanie, kiedy to nastąpi? Dlatego tak ważne jest jak najaktywniejsze “wypełnianie czasu”. Dlatego powinniśmy zwracać większą uwagę na nasz język w domu, w naszym środowisku, w mediach, które oglądamy, w DFK.

W tym kontekście pragnę również podkreślić, że my, SKGD, jesteśmy silni jako społeczeństwo tylko wtedy, gdy wszyscy razem pracujemy dla naszych interesów. Wszyscy mamy jeden główny cel – zachować język niemiecki, ale także sprawić, by był on żywy i używany w życiu codziennym. I tak jak mamy cel, wszyscy potrzebujemy motywacji i wymiany, ale także entuzjazmu. Aby osiągnąć ten cel, potrzebujemy siebie nawzajem.

Do tej pory nie mogliśmy polegać na tym, że język będzie po prostu przekazywany z domu do szkoły bez wsparcia, a teraz nie możemy polegać na tym jeszcze bardziej. Dlatego też powinniśmy teraz w większym stopniu korzystać z projektów i ofert organizacji Mniejszości Niemieckiej – kursów sobotnich, szkółek piłkarskich Miro, Deutsch AG, LernRaum itp. Bardzo boli mnie, gdy słyszę, że są jeszcze wolne miejsca w jednym lub drugim projekcie, nie ma zainteresowania. Miejmy świadomość, że język jest dla dzieci nie tylko czynnikiem tożsamości, ale także czynnikiem ekonomicznym, dzięki któremu nie muszą się martwić o zdobycie dobrej pracy w przyszłości.  Nie bądźmy więc obojętni na przekazywanie i upowszechnianie języka niemieckiego. Pokażmy decydentom, że zrobimy wszystko, aby zachować i ożywić ten język!

W tym roku mamy jeszcze jedną niewiadomą są wyniki ubiegłorocznego spisu powszechnego. W rzeczywistości rok 2021 upłynął w dużej mierze pod hasłem “spisu powszechnego”. Przygotowywaliśmy się do niego od dawna, po raz pierwszy w historii przygotowaliśmy i rozesłaliśmy pakiety informacyjne (ok. 20 tys. sztuk) do prawie wszystkich członków naszej organizacji. Byliśmy obecni w przestrzeni publicznej z banerami reklamowymi, ale także w Internecie z filmami, memami i grafikami. Wspólnie pracowaliśmy nad informowaniem jak największej liczby osób, aby nie bały się zadeklarować swojej niemieckiej narodowości w spisie powszechnym. Niemniej jednak z wielkim niepokojem czekamy na wyniki spisu. Niestety, nie mogliśmy liczyć na reklamę i wsparcie obiecane przez Urząd Statystyczny, jak się obawialiśmy i o czym informowaliśmy, wiele zależy od rachmistrza spisowego, który bardzo często nie pytał o inne pochodzenie narodowe. Najbardziej jednak obawiamy się atmosfery politycznej w Polsce, gdzie język niemiecki znów stał się czymś obcym, niepożądanym. Dotyczy to oczywiście także naszych członków, którzy często powstrzymywali się od podawania swojej niemieckiej narodowości w obawie, że wyniki nie pozostaną anonimowe i zostaną wykorzystane do innych celów. Ale nawet jeśli wyniki dla naszego społeczeństwa nie będą tak różowe, nie powstrzyma nas to od dalszych działań. Cele nie ulegają zmianie, co powinno nas jeszcze bardziej zmobilizować do zwiększenia skuteczności naszej pracy. Może i jesteśmy mniejszością, ale ojczyzna, język, historia są głęboko zakorzenione w naszych sercach, wzbogacając region i społeczeństwo większości.

Na koniec chciałbym podziękować wszystkim sponsorom i sympatykom – szczególnie rządowi niemieckiemu i polskiemu.

 Dziękuję Marszałkowi Województwa Opolskiego, przedstawicielom samorządów na szczeblu powiatowym i gminnym, którzy wspierają kultywowanie kultury i języka niemieckiego. Dziękuję duszpasterstwu diecezji opolskiej za troskę o niemieckie duszpasterstwo w regionie. Bez tego wsparcia, które wykracza poza kwestie finansowe, nie bylibyśmy w stanie realizować naszych działań w tak szerokim zakresie.

Ale szczególne podziękowania chciałbym skierować do wszystkich członków SKGD, dziękuję wszystkim zarządom DFK, wszystkim zarządom gminnym i powiatowym oraz zarządowi województwa. Wasza praca jest dobrowolna i robicie tak wiele dla nas, dla naszego regionu, dla przyszłości naszych dzieci! Dziękuję