Drodzy przyjaciele!

Chciałbym was wyjątkowo prosić, abyśmy tegoroczne spotkanie rozpoczęli od minuty ciszy. Pomyślmy dzisiaj w pierwszej kolejności o tych, którzy w ostatnim roku od nas odeszli. W pierwszej kolejności myślę tutaj o księdzu prałacie Wolfgangu Globischu, który odszedł od nas 31 grudnia, a pochowany został w piątek 5 stycznia.

Takie osobistości, ale przede wszystkim ich dzieła życia zmuszają nas do refleksji na temat tego, co za nami, ale przede wszystkim tego co przed nami. Kiedy w kościele w Kolonowskim czytano życiorys księdza Globischa musiałem sam stwierdzić, że o wielu rzeczach nie wiedziałem, że nie miałem pojęcia przy jak wielu dziełach był zaangażowany. Może był człowiekiem, który nie „walczył” w pierwszym rzędzie, ale z pewnością był w swych zabiegach o zachowanie wielokulturowego dziedzictwa regionu bardzo konsekwentnym, ale i czasami niełatwym partnerem.

Ksiądz Globisch nie bał się również podejmować nowych wyzwań i z tej perspektywy chciałbym też, abyśmy spojrzeli na miniony rok, który obfitował w wydarzenia, które dla nas Niemców żyjących w Polsce do łatwych nie należały.

– Dyskryminacja ok. 55 tyś. dzieci mniejszości niemieckiej w Polsce była kontynuowana mimo licznych zabiegów i obietnic jej zniesienia ze strony rządzących

– otrzymaliśmy dodatkowe środki na edukację językową pozaszkolną ze strony niemieckiej, ale ze względu na późne decyzje budżetowe i bariery proceduralne nie byliśmy w stanie ich w pełni wykorzystać

– aktywnie wzięliśmy udział w wyborach parlamentarnych z 15 października, ale przy ogromnym wzroście frekwencji i ogromnej polaryzacji społeczeństwa nie daliśmy rady po raz pierwszy wprowadzić naszego parlamentarzysty do polskiego Sejmu.

A pozwólcie mi też na spojrzenie na rok 2023 z perspektywy liczb
i projektów realizowanych w naszej organizacji:

Rok 2023 w liczbach:

1. 387 projektów (413 – 2022) na łączną kwotę 524 211,34 zł (ok. 595 880,54 zł – 2022) w ramach projektu ożywienie domów spotkań.
2. 115 projektów kulturalno-językowych na łączną kwotę 274.660 zł (88 projektów kulturalno-językowych na łączną kwotę 255.080 zł w 2022r. ale 49 projektów – 391.360 zł w 2021) wspartych przez Konsulat Republiki Federalnej Niemiec w Opolu.
3. W województwie opolskim odbyło się wiosną 38 kursów sobotnich oraz jesienią 46 kursów – łącznie 84 (78 łącznie 38/40 w 2022 roku).
4. Niemieckie Szkółki Piłkarskie Miro – 12 (11 w woj. Opolskim i 1 w woj. Śląskim), 29 grup treningowych, 435 dzieci (2022 – 11, 28 grupy treningowe, 435 dzieci).
5. Odbyły się kursy językowe dla dorosłych za pośrednictwem projektu LernRaum, konkursy językowe, wiedzy oraz piosenki.
6. 29 projektów (2022 – 37 projektów) otrzymało wsparcie 19 samorządów (2022 – 19 samorządów) kwotą 379.000 zł (2022 – 490.100 zł).
7. Zrealizowano 9 projektów ze środków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych RP (2022 – 14 projektów) na łączną kwotę 551.850 zł (2022 – 614.200 zł).
8. Kolejne projekty realizowane były dzięki wsparciu Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Stron Ojczystych. 15 projektów za pośrednictwem VdG na kwotę 1.063.072,60 zł (w 2022 14 projektów na kwotę 1.093.276,60 zł) oraz 4 projektów za pośrednictwem Fundacji Rozwoju Śląska w kwocie  1.761.061,25 zł (w 2022 6 projektów na kwotę 1.542.084,95 zł)
9. Ponad 1300 członków odwiedziło Centrum Dokumentacyjno-Wystawiennicze Niemców w Polsce w ramach projektu „Szkoleń multiplikatorów TSKN”
10. 10 siedzib DFK zostało wyremontowanych i doposażonych w ramach remontów dot. miejsc gdzie odbywają się i maja się odbywać projekty językowe na łączną kwotę 346.550,71 zł
11. W Chrząstowicach otwarto 11 września 2023r. dwujęzyczną placówkę przedszkolną w miejscu gdzie przez 90 lat funkcjonowały Klasztor i Ochronka Sióstr Służebniczek
12. Opolski Senior – projekt obejmuje 654 uczestników w 20 klubach seniora. Dzięki oszczędnościom poczynionym m.in. w okresie pandemii funkcjonowanie klubów udało się wydłużyć do końca marca 2023r. – seniorzy jeździli na wycieczki, wykonywali różne prace manualne, brali udział w warsztatach kulinarnych i psychologicznych, zajęciach sportowych itp. Pomoc psychologiczna w ramach projektu była udzielana do końca września.
13. 40 gmin w których dodano godzin języka niemieckiego jako języka mniejszości (2022- 36)

Chciałbym podziękować członkom DFK, przewodniczącym i członkom zarządu na wszystkich naszych szczeblach strukturalnych za nieocenioną pracę w 2023 r. Dziękuję wam też za to, że aktywnie wzięliście udział w kampanii sprawozdawczo-wyborczej w naszych strukturach w 2023 r. Z całego serca dziękuję również przedstawicielom BJDM, jak również wszystkim organizacjom branżowych Mniejszości Niemieckiej – Bauernverband, Wirtschaftskammer, Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej, Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczemu Niemców w Polsce itd.  Wasza praca ma dla nas bardzo duże i ważne znaczenie, ponieważ działając teraz kształtujecie przyszłość naszego społeczeństwa,
w tym przyszłość naszych dzieci.

W tym miejscu chciałbym również podkreślić pracę pracowników biura TSKN w Opolu. Wyłącznie dzięki dobrej, zespołowej pracy byliśmy w stanie sprostać wielu zadaniom. Dziękuję również Konsulatowi Niemiec w Opolu, Niemieckiemu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Stron Ojczystych (BMI), polskiemu MSWiA za każde wsparcie i możliwość w szukaniu wspólnych rozwiązań niektórych problemów. Chciałbym również podziękować zespołowi ZNSSK w Polsce (VdG) oraz zespołowi Fundacji Rozwoju Śląska za dobrą i pełną zaufania współpracę w minionym roku.

Chciałbym również podziękować wszystkim przedstawicielom samorządowym Mniejszości Niemieckiej oraz naszemu posłowi Ryszardowi Galla – nie był to łatwy rok dla nas i wiemy jak ważne było nasze wspólne działanie na rzecz zachowania niemiecko-śląskiego dziedzictwa tego regionu.

Rok 2024 rozpoczął się dla nas dobrze, bo chyba wszyscy odetchnęliśmy z ulgą jak zobaczyliśmy projekt rozporządzenia kończącego dyskryminację dzieci. Mieliśmy wprawdzie nadzieję, że wydarzy się to niezwłocznie i że godziny niemieckiego wrócą nawet od drugiego semestru tego roku szkolnego, ale przede wszystkim ważne jednak, że wracają, a my jako społeczność wracamy w ten sposób symbolicznie do grona pełnoprawnych obywateli i mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, którym przysługują takie same prawa.

Z początkiem roku GUS podał do naszej wiadomości również szczegółowe wyniki spisu powszechnego. Wiemy, w jakiej atmosferze odbywał się ten spis. Mamy świadomość, że przyznawanie się do swej niemieckości nie było i nie jest łatwe, ale mimo wszystko warto się tym wynikom bliżej przyjrzeć i dokonać swoistej analizy na poziomie każdej z naszych gmin. Ogólnie nas – Niemców mieszkających w województwie opolskim ubyło, ale ciągle pozostajemy województwem zdecydowanie najliczniej zamieszkiwanym przez mniejszość niemiecką. W 30 gminach MN jest ponad 10%, w tym w 8 gminach ponad 20%, a w 1 gminie ponad 30% (Radłów). Przy spadającej liczbie deklaracji niemieckiej narodowości warto spojrzeć na radykalnie zwiększenie ilości deklaracji dotyczących używania języka niemieckiego w domu! W 2011 roku było to 96 tyś., a w 2021 roku aż 216 tyś! I to chyba najlepiej obrazuje jak ważna jest nasza praca!

Cieszy również fakt, że w Polsce mamy po 15 października powrót do demokracji. I pamiętajmy, że zarówno jak poprzednio tak i teraz mamy stać na jej straży jako obywatele. To tak niezmiernie ważne z perspektywy bycia mniejszością, bo przecież my jako pierwsi odczuliśmy jak wielkim zagrożeniem mogą być dla nas rządy tych, którzy demokracji nie szanują.

Pamiętajmy jednak, że nie byłoby tak szybkiego powrotu do 3 godzin języka niemieckiego bez naszego zaangażowania. To właśnie z województwa opolskiego płynęły najgłośniejsze głosy protestu i sprzeciwu w tej kwestii. To tutaj samorządy wyrażały swój sprzeciw, nie tylko dodając godzin języka z własnych budżetów, ale również, decydując się na procesy o odszkodowania przeciwko państwu polskiemu. Ta klarowna postawa to wyraz naszej troski i naszego zaangażowania na rzecz regionu.

W tym kontekście pamiętajmy więc, że przed nami bardzo ważne wybory samorządowe. Wybory, w których będziemy wybierać naszych wójtów, burmistrzów, radnych wszystkich szczebli. Wybory, do których pójdziemy jako środowisko mniejszości niemieckiej w nowej, bardziej otwartej formule. Wiem i mam świadomość tego, że nie wszyscy z tej formuły są zadowoleni, ale proszę mi uwierzyć, że decyzje zarządu w tym zakresie zostały poprzedzone wieloma rozmowami i analizami. Musimy być otwarci na zmiany, również te pozytywne, gdzie coraz więcej ludzi pochodzenia polskiego utożsamia się z celami naszej aktywności politycznej. Musimy też w końcu być gotowi i otwarci na coś, co zawsze było przedmiotem dyskusji wewnątrz naszej organizacji, czyli bardziej czytelne rozdzielenie polityki od działalności kulturalno-edukacyjnej. Nasza działalność kulturalno-edukacyjna na rzecz niemiecko-śląskiego dziedzictwa regionu musi trwać niezależnie od tego, ilu mamy reprezentantów w samorządach i niezależnie od tego, jak liczna jest nasza organizacja. TSKN musi trwać i się rozwijać, być widocznym w swej aktywności, bo jest wartością dodaną tego regionu, tak jak wartością dodaną są ludzie tworzący naszą organizację! No i w końcu musimy się jeszcze bardziej otworzyć na młodych, którzy jasno wskazują, że nasz udział w polityce powinien się odbywać w bardziej otwartej, bardziej regionalnej formule. Nie jest to łatwe zadanie, ale dzisiaj mamy ludzi, którzy się chcą w ten projekt zaangażować i się w niego zaangażowali. Jeżeli wiemy, że nasze śląskie wartości – jak otwartość, wielojęzyczność są warte nie tylko zachowania, ale i przekazania kolejnym generacjom to musimy mieć też odwagę podjąć trudne, ale perspektywiczne decyzje. Cieszę się, że jest tutaj dzisiaj z nami Łukasz Jastrzembski, Burmistrz Leśnicy i szef Śląskich Samorządowców. Życząc Państwu wszystkiego dobrego w Nowym Roku przekazuję teraz głos właśnie Łukaszowi.