W wyniku rozporządzenia Ministerstwa Edukacji i Nauki z dnia 4 lutego 2022 r. dzieci, które uczestniczą w lekcjach języka niemieckiego jako języka mniejszości, uczą się go teraz – zamiast jak dotychczas trzy razy – zaledwie raz w tygodniu. Kontrowersyjna i dyskryminująca decyzja ministra edukacji Przemysława Czarnka o zmniejszeniu finansowania dwóch pozostałych lekcji języka ojczystego dla jednej spośród żyjących w Polsce mniejszości narodowych i etnicznych wywołała poruszenie w wielu środowiskach. Rozporządzenie pozostało jednak niezmienione i weszło w życie 1 września 2022 r. Część gmin jednak zadecydowało o zwiększeniu liczby godzin języka niemieckiego jako mniejszości. Również mniejszość niemiecka poszerza ofertę pozaszkolnych projektów językowych.

Ograniczenie finansowania dotknęło łącznie 48 920 dzieci i młodzieży – mówi Rafał Bartek, przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce (ZNSSK), wskazując na skalę problemu i podaje dokładne informacje opublikowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki na rok szkolny 2021/2022. W samym województwie opolskim na zajęcia z języka niemieckiego jako języka mniejszości w minionym roku szkolnym uczęszczało 22 013 uczniów; w województwie śląskim kolejnych 20 301 uczniów, na Warmii i Mazurach: 2 154 oraz 4 452 uczniów w pozostałych regionach. Od 1 września wszystkie te dzieci i młodzież mają brać udział zaledwie w jednej lekcji języka niemieckiego w tygodniu, choć dla innych mniejszości liczba lekcji pozostała bez zmian. A to właśnie język jest jednym z najważniejszych nośników tożsamości wspólnoty i jedną z tych praktycznych kompetencji, które mają ogromne znaczenie dla przyszłości młodych ludzi.

“Perspektywy młodych ludzi i przyszła sytuacja gospodarcza wielu regionów wynikają w dużej mierze z dzisiejszych możliwości edukacyjnych” – mówił przewodniczący ZNSSK w Polsce podczas konferencji prasowej. Przypomniał przy tym stanowisko Ministerstwa Rozwoju i Technologii z 25 lutego 2022 r., w którym podkreślona została rola odpowiedniej znajomości języków. Czytamy w niej: “Ze względu na silne osadzenie polskich firm w niemieckiej rzeczywistości biznesowej, zwłaszcza na terenie zachodniej Polski, znajomość języka niemieckiego przez pracowników jest znaczącym atutem polskich firm”.

Zdaje sobie z tego sprawę też wiele gmin, w których język niemiecki nauczany jest jako język mniejszości. W obecnej sytuacji niektóre z nich zdecydowały się pokryć koszty lekcji niemieckiego z  gminnych funduszy. Według przeprowadzonej przez Związek Niemieckich Stowarzyszeń ankiety w województwie opolskim taką decyzję podjęło 35 z 54 gmin; dodatkowe dwie godziny finansuje 18 z nich: Chrząstowice, Leśnica, Krapkowice, Ujazd, Kolonowskie, Gogolin, Reńska Wieś, Wilków, Murów, Polska Cerekiew, Pokój, Popielów, Walce, Jemielnica, Dąbrowa, Lasowice Wielkie, Ozimek, Prószków. Kolejne 17 gmin pokrywa koszty jednej lekcji tego języka: Bierawa, Radłów, Izbicko, Dobrzeń Wielki, Zawadzkie, Zdzieszowice, Łambinowice, Cisek, Strzelce Opolskie, Łubniany, Dobrodzień, Zębowice, Turawa, Komprachcice, Głogówek, Gorzów Śląski, Tarnów Opolski.

Również w innych województwach nauczanie języka niemieckiego dotowane jest ze środków gminnych. W województwie śląskim zdecydowały się na to 4 z 60 gmin (dwie godziny w gminie Toszek oraz jedna godzina w Gliwicach, Zabrzu i Pietrowicach Wielkich; w województwie warmińsko-mazurskim natomiast dodatkowe dwie lekcje języka sfinansuje jedna gmina: Mrągowo). Cały czas mogą do nich dołączyć i pozostałe gminy – zachęca przewodniczący Rafał Bartek.

W tej krytycznej dla języka niemieckiego sytuacji tym bardziej warto podkreślić wysiłki organizacji mniejszości niemieckiej na rzecz utrzymania i ożywienia. Lucjan Dzumla, dyrektor Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej, wskazuje na całą paletę oferowanych przez organizacje mniejszości niemieckiej projektów, jak na przykład skierowane do najmłodszych projekty Samstagskurs i Bilingua, niemieckie kluby młodzieżowe, LernRAUM.pl z bogatą ofertą kursów dla dorosłych i wiele innych. „To cały cykl mniejszych i większych projektów skierowanych do różnych grup wiekowych, zebranych na naszej platformie edukacyjnej www.supereule.pl”, uzupełnia przewodniczący Rafał Bartek i podsumowuje: “Zapraszamy wszystkich do skorzystania z tej oferty językowej; mamy również nadzieję na wszelkie wsparcie ze strony przedsiębiorstw i osób, które chciałyby skontaktować się z nami za pośrednictwem naszej strony internetowej www.vdg.pl i wesprzeć naszą pracę; gdyż każde, nawet najmniejsze wsparcie, ma dla nas wielką wartość i umożliwia nam utrzymanie i dalszy rozwój tej oferty.”