Szanowni Państwo,

kwestia nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości wciąż nie jest zamknięta. Mimo wydanych przez Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka rozporządzeń zmniejszających wymiar godzin języka niemieckiego jako mniejszości oraz zmniejszających wagę subwencji na naukę tego języka, organizacje Mniejszości Niemieckiej i ich przedstawiciele podejmują szereg działań, które mają zapobiec jawnej dyskryminacji dzieci przynależących do Mniejszości Niemieckiej. W ubiegłym tygodniu reprezentacja Mniejszości Niemieckiej spotkała się z sekretarzem stanu w MEiN panem Rzymkowskim. 

Niedawno prezentowaliśmy Państwo opinię profesora Grzegorza Janusza, która jasno i dobitnie mówi o tym, że przy procedowaniu zmian z zakresu nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości MEiN w wielu miejscach złamało prawo zarówno polskie jak i międzynarodowe. Informację o tym możecie przeczytać tutaj: Rozporządzenie MEiN dot. Zmniejszenia liczby godzin nauki języka niemieckiego jako mniejszości łamie szereg praw krajowych i europejskich

Dzisiaj chcielibyśmy Państwa zachęcić do lektury ekspertyzy Prof. zw. dr hab. Mariusza Jabłońskiego. Treść ekspertyzy znajdą Państwo z prawej strony do pobrania. Zachęcamy do lektury całej ekspertyzy i przesyłania jej wszystkim zainteresowanym. Poniżej zamieszczamy jedynie konkluzje.

1. Określone – w treści rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 4 lutego 2022 r. (U. 2022 r., poz. 267) zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz.U. 2017, poz. 1627) – zróżnicowanie przyjmujące postać ograniczenia wymiaru (liczby) godzin nauczania dodatkowego w odniesieniu do nauki tylko jednego języka mniejszości narodowej lub etnicznej przy uwzględnieniu konieczności spełnienia identycznych dla wszystkich mniejszości narodowych warunków i przesłanek utworzenia i funkcjonowania międzyszkolnego zespołu nauczania: ma charakter dyskryminacyjny i nie może być konstytucyjnie uzasadnione, niezależnie od charakteru kryteriów (potencjalnie: podmiotowych lub/i ilościowych), które mogłyby być przez prawodawcę wzięte pod uwagę;
2. Ani obowiązujące przepisy Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., ani wiążące Polskę umowy międzynarodowe i inne akty o randze ustawowej nie tworzą podstawy uzasadniającej różnicowanie sytuacji grupy obywateli polskich należących tylko do jednej mniejszości narodowej, szczególnie z punktu widzenia definiowania warunków i sposobu realizacji zadania, o którym mowa
   w art. 13 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe. Ograniczenie wydatków w ramach subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego (część oświatowa subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego) w odniesieniu do finansowania nauczania tylko jednego języka mniejszości narodowej lub etnicznej nie może być uznane za dopuszczalne i zgodne z obowiązującymi standardami konstytucyjnymi oraz ustawowymi;
3. Następstwem przyjęcia nowych rozwiązań – w treści rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 4 lutego 2022 r. (U. 2022 r., poz. 267) zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz.U. 2017, poz. 1627) – jest doprowadzenie do systemowo nieuzasadnionego i niesprawiedliwego dyskryminowania obywateli polskich należących do mniejszości niemieckiej względem innych obywateli polskich należących do innych ustawowo wskazanych mniejszości narodowych, co stanowi naruszenie zasady wyrażonej w art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. Dyskryminacja ta ma dwoisty charakter, po pierwsze systemowy jako przejaw nieuzasadnionego i nieznajdującego oparcia w standardach i wartościach konstytucyjnych różnicowania podmiotów tożsamych (co przecież wprost jest sprzeczne z gwarancjami sprecyzowanymi w przepisach ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym – art. 4 ust 1 i 6), jak i na płaszczyźnie horyzontalnej w odniesieniu relacji do zakresu uprawnień przyznanych (gwarantowanych) obywatelom polskim należącym do innych mniejszości narodowych;
4. Z perspektywy powszechnie uznanych międzynarodowych standardów ochrony wolności i praw jednostki, w tym oczywiście aktualnych wartości i zasad konstytucyjnych potwierdzonych w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, a także przepisów ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym nie ma możliwości racjonalnego i zgodnego z ich istotą oraz treścią uzasadnienia dyskryminacji tylko jednej grupy obywateli polskich należących do konkretnej grupy mniejszości narodowych w odniesieniu do charakteru regulacji przyjętej w akcie będącym przedmiotem analizy;
5. Normatywnie zdefiniowana w rozporządzeniu wydanym przez Ministra Edukacji i Nauki dyspozycja przybierająca postać zmiany organizacyjnej w nauczaniu tylko jednego języka mniejszości narodowej lub etnicznej realizowanego w formie dodatkowej nauki języka mniejszości narodowej lub etnicznej, polegająca na zmniejszeniu tygodniowego wymiaru nauczania tego języka, nie może być uznana za zgodną z przepisami aktów prawnych. Rozwiązanie takie narusza postanowienia wiążących Polskę umów międzynarodowych, które nakazują równe traktowanie i podkreślają jednocześnie konieczność zakazu stosowania przez prawodawcę krajowego jakichkolwiek rozwiązań dyskryminujących.