Prof. Grzegorz Janusz wydał opinię dotyczącą zmniejszenia środków finansowych przeznaczonych na realizację zadań umożliwiających podtrzymanie tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości niemieckiej. Opinia wskazuje między innymi na naruszenie procedur dotyczących powstawania prawa oraz praw wynikających z Konstytucji RP, a także Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, Karty Praw Podstawowych, Konwencji o ochronie praw człowieka i innych.

Jak czytamy w opinii Prof. Grzegorza Janusza rozporządzenie z dn. 4.02.2022 obarczone jest wadami formalnymi z powodu: przekroczenia przez Ministra Edukacji upoważnienia zmniejszenia liczby godzin nauczania języka ojczystego dla indywidualnie określonej w tym rozporządzeniu mniejszości; pominięcia konsultacji wydanego rozporządzenia i skutków jakie za sobą niesie z Komisją Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Ten obowiązek wynika z ustawy z dn. 6.01.2005 o mniejszościach narodowych i etnicznych. I ostatecznie rozporządzenie jest niezgodne z wartościami i podstawowymi zasadami określonymi w Konstytucji RP, ustawy o mniejszościach, przepisach prawa Unii Europejskiej oraz umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą. Ponadto prof. Janusz wskazuje na naruszenie wobec mniejszości niemieckiej zasady równości zapisanej m.in. w Konstytucji RP czy Karcie Praw Człowieka, co z punktu widzenia tych aktów prawnych jest zakazane. Naruszono także interes dzieci uczących się języka niemieckiego jako ojczystego wynikających z Karty Praw Podstawowych oraz Międzynarodowego Paktu praw obywatelskich i politycznych i nie zastosowano środków ochrony dzieci przewidzianych w tych aktach. Według autora opinii na podstawie błędnych przesłanek naruszono także Traktat między Rzeczpospolitą Polską, a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie nie wykonując wynikających z tego traktatu zobowiązań wzajemnych. Warto również zaznaczyć, że żaden zapis Traktatu nie wskazywał możliwości zastosowania w polityce wobec którejkolwiek z grup (czy to Polonii czy Mniejszości Niemieckiej) zasady wzajemności.

Liderzy Mniejszości Niemieckiej: Rafał Bartek, Bernard Gaida i Ryszard Galla podczas konferencji prasowej zgodnie podkreślali, że nie może być zgody na łamanie prawa.

Rafał Bartek, Przewodniczący TSKN na Śląsku Opolskim: Opinia jasno pokazuje to, o czym od wielu tygodni mówimy. Społeczność Mniejszości Niemieckiej, a dokładniej dzieci, młodzież ucząca się języka niemieckiego jako języka mniejszości, na podstawie naprędce wydanych rozporządzeń jest w Polsce przez rządzących dyskryminowana. Cały proces od zgłoszonego pomysłu aż do wcielenia go w życie jest złamaniem szeregu praw, na straży których powinno stać demokratyczne Państwo Polskie. Jak możemy mieć pewność, że ta sytuacja w przyszłości, nie powtórzy się w stosunku do innych mniejszości mieszkających w tym kraju?

Ryszard Galla, poseł na Sejm: To, na co wskazuje Prof. Janusz potwierdza również przeprowadzona przeze mnie niedawno kontrola poselska. Zarówno rozporządzenie MEiN z 4.02.2022 jak i rozporządzenie MEiN z 10.02.2022 zostały moim zdaniem wydane z naruszeniem Konstytucji RP czy ustawy o mniejszościach. MEiN nie zadało sobie trudu skonsultowania rozporządzeń z Komisją Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, mimo, że ustawa o mniejszości do nich obliguje. Zawnioskowałem również o udostępnienie informacji dot. przebiegu przygotowania tych rozporządzeń. Ta dokumentacja pozwoli na zweryfikowanie całego procesu z obowiązującymi przepisami prawa.

Bernard Gaida, Przewodniczący ZNSSK w Polsce: W sytuacji, gdy warunki pracy nauczycieli ulegną pogorszeniu, liczba godzin zostanie zmniejszona, a wielu doświadczonych nauczycieli straci pracę, pilne są konkretne działania. Trudno zrozumieć, że politycy polskiej prawicy dzieci uczące się języka niemieckiego jako języka mniejszości i szkoły, w których te dzieci się uczą, postanowili z powodu ich przynależności do niemieckiego kręgu kulturowego i językowego ukarać obniżeniem subwencji. Czynimy wszystko by Rzeczpospolita Polska wycofała się z tej decyzji, nie wykluczamy podjęcia kroków prawnych, na które wskazuje opinia prof. Grzegorza Janusza.

Liderzy Mniejszości Niemieckiej podkreślili, że jest im przykro, że to wszystko dzieje się w sytuacji, kiedy bardziej niż kiedykolwiek w historii tego wieku potrzeba jedności i to jedności państw demokratycznych, które tylko wspólnie są w stanie przeciwstawić się temu szaleństwu, obserwowanemu ze strony Rosji. Liderzy Mniejszości Niemieckiej zaapelowali do Rządu RP: nie dzielcie swych obywateli na lepszych i gorszych. Wycofajcie się z dyskryminacji i zajmijmy się wspólnie wyzwaniami jakie stawia dzisiaj przed nami świat.

Organizacje Mniejszości Niemieckiej już podjęły działania na rzecz pomocy Ukrainie.

Prof. Dr hab. Grzegorz Janusz jest kierownikiem katedry Systemów politycznych i Praw Człowieka na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie, autorem publikacji „Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie”. Autor ponad 100 publikacji naukowych z zakresu praw mniejszości narodowych oraz ponad 30 ekspertyz zleconych przez instytucje publiczne (m.in. Sejm, Senat, MSZ, MSWiA, NIK, GUS). Współautor pierwotnego projektu ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym, ekspert Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

W załączeniu również opinia prof. Jabłońskiego.