Opole, 28.09.2023 r.

Informacja prasowa

Samorządowcy i kandydaci Mniejszości Niemieckiej w wyborach do parlamentu chcą dążyć do racjonalizacji i zwiększenia finansowania samorządów. Racjonalizacja sposobu finansowania samorządów i zwiększenie udziału w CIT pozwoli na większe inwestycje w gminach, powiatach i województwach. Ponadto przedstawiciele Mniejszości podsumowali ile straciły opolskie gminy przez decyzję o zmniejszeniu ilości godzin nauki języka niemieckiego jako mniejszości i tym samym zmniejszenie subwencji oświatowej. 

Henryk Lakwa: Stan finansów publicznych jest ciągłą troską wszystkich „trzeźwo” myślących obywateli. Ciągłe podnoszenie poprzeczki deficytu budżetowego, nie tylko spowodowane pandemią, ale również stale rosnącymi wydatkami państwa, sprowadza na nas niebezpieczeństwo załamania finansów publicznych. Drastycznie coraz większy apetyt rządu na pieniądze odczuwają samorządy. Coraz więcej zadań zrzucanych jest na samorządy, a te od kilku lat mają coraz mniejsze wpływy do budżetów gmin. Rządowe programy, typu Polski Ład, są tylko kroplówką, a nie zwartym systemem finansowania. Wg kontroli NIK powiat opolski w latach 2019-2023 stracił na programie NOWY ŁAD ponad 13 mln złotych. 

Chcemy mieszkać w gminach i miastach o dobrej, wygodnej infrastrukturze. Warunkiem tego są stabilne finanse samorządu, a nie uznaniowa polityka rządzących. Po znacznym ograniczeniu pieniędzy dla gmin, miast i powiatów jest potrzebna stabilizacja. Obecny system, bez jasnych kryteriów nie jest dobrym rozwiązaniem. Zwiększenie udziałów w podatku CIT (od firm) dla samorządów, spowoduje większą aktywność firm na naszym terenie, a to przełoży się na pracę bliżej domu, stabilniejsze warunki prognozowania budżetów i inwestycji.

Włodzimierz Kierat: My jako przedstawiciele samorządów oczekujemy większej samodzielności samorządów właśnie. Rządowe programy, z których i tak korzystają tylko te samorządy, które sprzyjają obecnej władzy, nie są przejrzyste i nie ratują naszej sytuacji. Mamy przykład w gminie Radłów, która wystartowała w rządowym programie dla terenów PGRowskich, w naszej gminie funkcjonowały 4 PGR. Cieszyłam się, jako wójt, że taki program został przygotowany, ale niestety, ku naszemu zdziwieniu mimo złożonych wniosków, nasza gmina nie otrzymała dofinansowania w ramach tego programu. To jest dla nas bardzo krzywdzące i nie znajduję żadnego uzasadnienia dla takiego podziału tych środków, jako mała gmina z tak niskimi dochodami potrzebujemy wsparcia. Mając większe środki do dyspozycji w naszych gminach, moglibyśmy jako gmina sami decydować o tym, na co te środki chcemy przeznaczyć. 

Ryszard Galla: Widzimy też absolutną potrzebę podjęcia realnych działań zmierzających do odblokowania środków z Krajowego Planu Odbudowy, z którego lekką ręką wydaje się pieniądze nawet ich nie mając, kosztem stabilizacji finansów publicznych. Zmierzenie się z tym wyzwaniem będzie wymagało podjęcia ogromnego, wspólnego wysiłku i mądrości, by wyhamować niekorzystne zjawiska i naprawić sytuację. Wszyscy widzimy konieczność intensywnych systemowych działań szczególnie służbie zdrowia, gospodarki oraz wyraźnej poprawy bezpieczeństwa państwa. Bez racjonalnej polityki wydatków publicznych nie da się tego zrobić. 

Rafał Bartek: Decyzje o tym jak wygląda finansowanie samorządów podejmują rządzący. Pamiętajmy, że to właśnie rządzący stworzyli system, w którym uznaniowo przyznaje się dotacje na rozwój małych gmin. To samorządy powinny mieć większe wpływy z podatków, a w ślad za tym my, jako samorządy, a nie rząd w Warszawie, powinniśmy decydować o tym, która droga będzie wyremontowana i która szkoła budowana. Przykładem jak nie funkcjonuje ten system jest przykład zabrania godzin języka niemieckiego jako języka mniejszości. Z naszych wyliczeń wynika, że gminy w województwie opolskim straciły w roku 2022 z tytułu obcięcia subwencji oświatowej – 18 mln zł a już w 2023 ogromną kwotę ok. 53 mln zł. Te straty wynikają z dyskryminujących decyzji podjętych rękami m.in. opolskich posłów Zjednoczonej Prawicy wbrew własnym obywatelom i na szkodę regionu. W wyniku rozporządzenia MEIN w szkołach, gdzie dzieci uczyły się języka niemieckiego jako języka mniejszości z 3 godzin skrócono tę naukę do 1 godziny tygodniowo. Zmniejszono subwencję oświatową i głównej mierze uderza to w małe wiejskie społeczności, gdzie o finanse już było bardzo trudno. Ograbili nie tylko dzieci z umiejętności językowych, ale i całe społeczności, a teraz przyjeżdżają z czekami i robią sobie zdjęcia. To haniebne i degradujące dla całego regionu. 

_____________________________________________

Udziały samorządu w PIT wynoszą łącznie 51,19%:

 z czego: 

• udziały gmin wynoszą 39,34%,
• powiatów 10,25%,
• województw 1,6%.

Udział jednostek samorządu terytorialnego w CIT wynosi tylko 22,86%,

z czego:

• udziały gmin wynoszą 6,71%,
• powiatów 1,4%
• województw 14,75%.

Obrazowo: W powiecie opolskim udział w podatku PIT wynosi na 2023 r. 26.959.418 zł ( tj. 10,25% ) każdy 1% dodatkowo to 2,69 mln zł w budżecie powiatu. (Warszawa zabiera 48,81 % )

Natomiast udział w podatku CIT wynosi na 2023 r. 1.591.442 zł (1,40%) każdy dodatkowo 1% to 1,5 mln zł w budżecie powiatu. (Warszawa zabiera 77,14% ).

Cały podatek VAT znajduje się w Warszawie – samorządy 0%.

Wg kontroli NIK powiat opolski w latach 2019-2023 stracił na programie NOWY ŁAD ponad 13 mln złotych.

https://regiony.rp.pl/budzet/art38733801-rio-niestabilnosc-budzetow-i-rosnace-koszty-to-problemy-samorzadow

Z kontroli RIO (opublikowanej w czerwcu 2023) w jst za rok 2022 wynika, że w wyniku zmian legislacyjnych, w tym systemu  podatkowego (w szczególności w zakresie PIT), zmiany w ustawie o  dochodach jst, dodatkowy udział środków zewnętrznych z tytułu transferów z funduszy państwowych w budżetach jst, a także zmiany w zasadach wypłat świadczenia rodzinnego 500+, w samorządach wydatki w stosunku do roku 2021 wzrosły o 12%.

https://fakty.tvn24.pl/zobacz-fakty/samorzadom-brakuje-pieniedzy-ja-to-nazywam-budzetem-przetrwania-7162231

Sposób szacowania strat wynikających z obcięcia subwencji oświatowej.:

1. Liczba dzieci, które uczestniczyły w całej Polsce w lekcjach języka mniejszości w latach:

• 2021/2022: 48 920 uczniów
• 2022/2023: 55 520 uczniów

2. Ogólna liczba dzieci w szkołach podstawowych w województwie opolskim:

• 2021/2022: 22 013 uczniów
• 2022/2023: 24 626 uczniów

3. Procentowy odsetek dzieci w województwie opolskim korzystających z nauki języka mniejszości wobec całej liczby dzieci (opolskie). 

• 2021/2022: 45%
• 2022/2023: 44,36 %

4. Szacunkowe straty finansowe dla gmin w województwie opolskim, biorąc pod uwagę, że w 2022 r. obcięto w budżecie Państwa 40 mln złotych, a w 2023 r. – 120 mln złotych całej subwencji. 

• 2022 roku (od lutego do końca roku szkolnego) – około 18 mln. zł
• 2023 r. (cały rok szkolny) – około 53 mln. zł