W dniu 1 czerwca 2022 r. podczas LXXVIII posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych większość członków KWRiMNiE, reprezentujących mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługującą się językiem regionalnym, zawiesiła swój udział w pracach tego organu doradczego Prezesa Rady Ministrów.

 

Powodem takiej dramatycznej decyzji stało się dalsze obowiązywanie przepisów dyskryminujących mniejszość niemiecką w kwestii nauczania języka mniejszości (Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 4 lutego 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 10 lutego 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022) oraz brak ze strony rządowej działań prowadzących do zmiany tej sytuacji.

 

Wspomniane rozporządzenia wprowadzają w Polsce z dniem 1 września 2022 r. dwa standardy nauczania języków mniejszości narodowych: jeden dla mniejszości niemieckiej w wymiarze 1 godziny tygodniowo, drugi – dla pozostałych mniejszości – w wymiarze 3 godzin. Trudno wyobrazić sobie w demokratycznym państwie prawnym sytuację, by nauczanie języka jednej z mniejszości odbywało się według innych zasad niż pozostałych mniejszości. Oznacza to różne traktowanie przez państwo obywateli znajdujących się w tej samej sytuacji i prowadzi do dyskryminacji ze względu na przynależność narodową obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, będących uczniami należącymi do mniejszości niemieckiej. Zapisy tego aktu prawnego są sprzeczne z Konstytucją RP, ustawą o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także z ratyfikowanymi przez Polskę konwencjami międzynarodowymi.

 

Po deklaracjach złożonych przez przedstawiciela MEiN na LXXVII posiedzeniu KWRiMNiE w dniu 27 kwietnia br. (co stało się powodem powstrzymania się od zawieszenia już wówczas udziału w pracach Komisji Wspólnej), z wielką nadzieją członkowie Komisji Wspólnej, reprezentujący mniejszości, liczyli, że będą prowadzone intensywne działania zmierzające do zmiany przepisów dyskryminujących mniejszość niemiecką. Odbyło się spotkanie, po którym zgodziliśmy się na przesunięcie ustalonego terminu LXXVIII posiedzenia KWRiMNiE o kilka tygodni, aby dać możliwość dalszych działań i rozmów. Niestety, było to jedyne spotkanie, a zapowiedziane kroki, które mogłyby zapobiec nieodwracalnym skutkom w systemie oświaty, nie zostały podjęte. Mieliśmy nadzieję, że na LXXVIII posiedzeniu KWRiMNiE zostaniemy poinformowani o dalszych działaniach. Brak perspektywy zmiany stanu prawnego dyskryminującego mniejszość niemiecką potwierdziło wystąpienie przedstawiciela Ministra Edukacji i Nauki (w odpowiednim punkcie porządku obrad LXXVIII posiedzenia KWRiMNiE) oraz przygotowanie przez MEiN rozporządzeń dotyczących podstawy programowej, wprowadzających w życie dyskryminacyjne zasady, przesłanych do zaopiniowania KWRiMNiE.

 

W tej sytuacji większość członków Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, reprezentujących mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługującą się językiem regionalnym, podjęła decyzję o zawieszeniu udziału w jej pracach. Łącznie zawiesiło swój udział w pracach Komisji 14 członków KWRiMNiE (w tym dwaj przedstawiciele mniejszości niemieckiej już od dnia 1 kwietnia 2022 r.) spośród 20 zasiadających obecnie w Komisji Wspólnej reprezentantów mniejszości. Jest to ze strony członków Komisji Wspólnej akt desperacji, mający na celu zwrócenie uwagi na skalę problemu, jakim jest dyskryminacja prawna mniejszości, a zwłaszcza, że dotyczy dzieci i młodzieży.

 

Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych jest organem powołanym do dialogu na temat polityki państwa wobec mniejszości. Nie spełnia ona swojej roli w sytuacji, gdy nie jest prowadzony realny dialog w kwestii tak fundamentalnej jak otwarta prawna dyskryminacja jednej z mniejszości, co jest ewenementem nie tylko w polskiej polityce mniejszościowej w ostatnich dekadach, ale także w skali europejskiej.

 

Członkowie KWRiMNiE, którzy zawiesili swój udział w pracach Komisji Wspólnej, liczą na szybkie przywrócenie normalnego funkcjonowania tego gremium, co będzie możliwe po podjęciu przez rząd RP realnych działań prowadzących do zmiany stanu prawnego, który powoduje dyskryminację mniejszości niemieckiej. Pozwoli to na powrót do aktywnego udziału w działalności Komisji Wspólnej jej członków, którzy zawiesili swój udział w pracach.

Członkowie Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, reprezentujący mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługującą się językiem regionalnym, którzy zawiesili udział w pracach KWRiMNiE