Jak izolacja dzieci i młodzieży wpływa na ich zdrowie psychiczne? Jaką rolę pełnią osoby starsze podczas izolacji swoich wnuków?

Jak izolacja dzieci i młodzieży wpływa na ich zdrowie psychiczne? Jaką rolę pełnią osoby starsze podczas izolacji swoich wnuków?

  • 30 kwi 0

30-04-2021

Sytuacja epidemiczna w kraju spowodowała, że wiele dzieci zamiast normalnie chodzić do szkoły i spotykać się z koleżankami i kolegami pozostaje w domu, w izolacji. Jak taka sytuacja wpływa na ich stan psychiczny? I jak w tej sytuacji mogą pomóc seniorzy? O tym rozmawiała Vanessa Patoła z psycholożkami z projektu Opolski Senior – Agnieszką Stąpor (psychologiem klinicznym szkolno – przedszkolnym) oraz Magdaleną Rosińską (psychologiem oraz specjalistą psychoterapii uzależnień), które świadczą pomoc psychologiczną od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 22:00 pod numerami telefonów: 509 456 581 lub  509 456 578 .

 Vanessa Patoła: Czy związana z pandemią COVID-19 konieczność izolacji i drastycznego ograniczenia zewnętrznej aktywności zwiększyła liczbę dzieci z dolegliwościami natury psychicznej?

Agnieszka Stąpor:  W mojej praktyce widać wyraźnie, że trochę zmienił się obraz zaburzeń. Zmieniają się problemy, z którymi dzieci przychodzą. Występuje większy odsetek zaburzeń lękowych, lęków natury fobicznej, lęków o zdrowie własne i rodziców, uporczywe myśli, że mogę się zarazić. Zwiększyły się problemy z nawiązywaniem prawidłowych relacji z nauczycielem/ rówieśnikiem (zwłaszcza w klasach młodszych), a długoterminowa izolacja przyczynia się w ogólnej ocenie do złego samopoczucia psychicznego. Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii (Jia i in., 2020) pokazują, że problemy ze zdrowiem psychicznym w postaci stresu, lęku i depresji znacznie pogłębiły się w badanej populacji w ostatnich miesiącach i występowały częściej u osób młodszych.

V.P.: Jak izolacja wpływa na kondycję psychiczną dziecka?

A.S.:  Bardzo różnie. Z jednej strony można pomyśleć, że tylko źle, dlatego że dzieci pozbawione są towarzystwa rówieśników, są zamknięte w domach. Jednak czasem, paradoksalnie, izolacja domowa wpływa pozytywnie. Rodzice mają więcej czasu dla dzieci, mogą się z nimi pobawić, więcej czasu mają też na rozmowy z nimi, na bliskość. Tak z kolei zacieśniają się ich więzi.  Prof. Eveline Crone z Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie przeprowadzała badanie o nazwie PROSOCIAL. Według wyników badań podczas izolacji nastolatkowie brali pod uwagę potrzeby innych. Pani prof. Crone zauważyła, że w porównaniu do stanu sprzed pandemii dzieci nie miały tylu okazji do podejmowania działań prospołecznych, czyli pomagania innym, co może być związane z obowiązkiem dystansowania społecznego i przebywania w izolacji. Prace badawcze cały czas trwają, ale pierwsze wyniki wskazują, że podczas izolacji nastolatkowie wkładali więcej trudu niż zazwyczaj w to, by zrozumieć punkt widzenia innych osób, które fachowo  nazwane są przyjmowaniem społecznej perspektywy.

V.P.: Co jest dla dziecka w przymusowej izolacji najtrudniejsze oraz jakie są zagrożenia?

A.S.:  Maluchy potrzebują kontaktu z rówieśnikami. U dzieci i nastolatków, koleżeńska więź rozwija kluczowe kompetencje społeczne. Lockdown skutecznie uniemożliwił wspólne spędzanie czasu – zabawy i rozmowy. Natomiast zdalny kontakt, nigdy nie zastąpi spotkania twarzą w twarz. Również rodzice nie są w stanie zastąpić kolegi czy koleżanki, choćby bardzo się starali. Dzieci w tym okresie borykają się z problem nadwagi. Dr Agnes Ayton, przewodnicząca Wydziału Zaburzeń Odżywiania w Royal College of Psychiatrists, powiedziała, że liczba osób, doświadczających zaburzeń odżywiania, gwałtownie wzrosła w warunkach izolacji. Okres izolacji i obostrzenia przyczyniły się do mniejszej aktywności fizycznej z jednocześnie częściej popełnianymi błędami żywieniowymi lub nasilonymi, złymi nawykami w sposobie odżywiania się, które ukształtowały się jeszcze przed okresem pandemii. Kolejnym zagrożeniem jest uzależnienie od ekranu komputera/ gier on-line/ aplikacji. Samotność, niepokój, niepewność oraz wymuszone sytuacją kryzysową nauczanie zdalne, przyczynia się do nadmiernego korzystania z nowych technologii.

V.P.:  Jak izolacja wpływa na pogłębianie uzależnień wśród młodzieży?

Magdalena Rosińska: Uzależnienia już od lat są ogromnym problemem społecznym oraz zdrowotnym. Do tej pory w Polsce najczęściej występowały: alkoholizm, palenie papierosów oraz narkomania. Jednak z roku na rok coraz częściej spotykamy się również z tzw. uzależnieniami behawioralnymi takimi jak hazard, seks, zakupy, czy nowe technologie (komputer, telefon). Obawiam się, że przedłużająca się pandemia może w późniejszym czasie wywołać tego typu skutki uboczne wśród dzieci i młodzieży, czyli przede wszystkim pogłębi się już istniejący problem uzależnienia od komputera, telefonu, różnego rodzaju gier komputerowych, czy aplikacji. Bardzo trudno tego uniknąć, ponieważ aktualnie zarówno nauka jak i kontakty z rówieśnikami są możliwe w głównej mierze jedynie przez internet. Dziś rodzicom trudniej kontrolować tzw. higienę cyfrową u swoich dzieci, ponieważ ich pociechy zawsze mogą mieć wymówkę, że „przecież mają lekcje na komputerze”. A niestety często bywa tak, że dzieci zamiast faktycznie uczestniczyć w zajęciach szkolnych, wyłączają kamerę oraz mikrofon i grają w gry.   

V.P.: Jak można pomóc dzieciom przetrwać ten trudny okres?

M.R.: Dając dziecku to, co najcenniejsze: czas i uwagę. Niestety nie ma magicznego rozwiązania, dobrego dla każdego. Musimy ten czas po prostu przetrwać, starając się w miarę możliwości nie skrzywdzić ani dziecka, ani siebie. Warto pamiętać, że nadmierne korzystanie z Internetu oraz sprzętów elektronicznych nie dotyczy jedynie dzieci i młodzieży, ale również osób dorosłych, które powinny być wzorem do naśladowania dla swoich pociech. Dlatego w pierwszej kolejności zacznijmy zmiany od siebie, bo jeżeli nasze dziecko widzi nas cały dzień z telefonem w ręce, to będzie ono powielać tego typu zachowania. Może w ramach relaksu, zamiast gry na komputerze, zorganizujmy rodzinny wieczór z grami planszowymi, co może być wspaniałą okazją nie tylko do świetnej zabawy, ale i do rozmowy. Często proste rozwiązania bywają najbardziej skuteczne.

V.P.:  W jaki sposób Seniorzy mogą pomóc swoim bliskim?

A.S.: Bliskie relacje między dziadkami i wnukami są swego rodzaju buforami, amortyzującymi negatywne dla psychiki dziecka skutki niektórych wydarzeń życiowych, w tym izolacji spowodowanej pandemią. Zatem nie tylko leki z domowej apteki mogą wesprzeć wnuki w trudnych chwilach. Ważniejsze lekarstwo kryje się w miłości dziadków do wnuków. Udowodniono również (badania Sary Moorman, at Boston College), że dzieci mające regularny kontakt z dziadkami mają mniejsze skłonności do depresji. Dotyczy to również seniorów, zatem to obopólna korzyść. Seniorzy z racji swojego doświadczenia życiowego mogą być naszymi doradcami w codziennych kłopotach. Potrafią cierpliwie słuchać, co jest bardzo ważne, gdyż młodzi ludzie potrzebują być wysłuchani i mieć poczucie, że są ważni. Sami wiemy, że rodzice pełniący kilka ról nie zawsze mają czas na pełne skupienie i wysłuchanie. Osoby w jesieni życia mogą też pomóc przy odrabianiu lekcji, (oczywiście tylko w takim wymiarze, w jakim będą czuły się spełnione – nic na siłę). Osoby wcześnie urodzone mają w sobie wiele cierpliwości oraz spokoju. Dlatego warto zachęcać seniorów do aktywnego uczestnictwa w życiu swoich bliskich na miarę swoich potrzeb i możliwości. Będzie to działanie korzystne dla wszystkich, młodzi zyskają czyjąś uwagę, a starsi poczują, że są komuś potrzebni. I co najważniejsze- nikt nie będzie samotny!

Zachęcamy Państwa do skorzystania z naszej Infolinii świadczącej wsparcie psychologiczne od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 22:00 pod numerami telefonów:  509 456 581 lub  509 456 578 .

Literatura pomocnicza:

  1. Magdalena Goetz: „PORADNIK. W cieniu koronawirusa – jak sobie radzić z emocjami wywołanymi pandemią?” fragment artykułu opublikowanego w Głosie Nauczycielskim nr 12 z 18 marca br.;
  2. Maria Tuchowska: „Być rodzicem w czasie kwarantanny” Librus Rodzina;
  3. Jakub Kusiorski: „Koronawirus – 7 sposobów by nie zwariować w czasie społecznej izolacji”
  4. https://cordis.europa.eu/project/id/681632/pl – Analiza kondycji psychicznej nastolatków i młodych dorosłych podczas pandemii COVID-19

   


Skip to content

Strona korzysta z plików cookies, więcej o zasadach wykorzystania plików cookies znajdziesz w naszej polityce prywatności. Więcej informacji

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close